C

CHAT

Forma wirtualnej internetowej pogawędki na żywo (w przeciwieństwie np. do poczty elektronicznej, gdzie odpowiedź na list otrzymuje się po kilku minutach, a czasem nawet kilku dniach). Chat zazwyczaj przeprowadzany jest w oknie, w którym dwóch lub więcej użytkowników wpisuje tekst widoczny dla wszystkich. Przykłady programów oferujących chat to IRC, ICQ, NetMeeting.

CHIPSET

Układ lub zestaw układów kontrolujący działanie podzespołu. Na przykład chipset płyty głównej kontroluje przepływ danych (bitów) pomiędzy poszczególnymi podzespołami podłączonymi do płyty głównej, takimi jak: dyski twarde, porty (np. port USB), gniazda rozszerzeń, pamięć RAM. Technologie takie jak ACPI czy Ultra DMA są obsługiwane przez chipsety. Ang. chip set - zestaw układów scalonych.

CIR

(Committed Information Rate) stała gwarantowana prędkość transmisji danych

CIENIOWANIE

Metoda określania stopnia jasności kolorów poszczególnych wielokątów na obiektach w grafice trójwymiarowej służąca nadaniu im naturalnego wyglądu. Wyjściowy kolor jest odpowiednio przyciemniany lub rozjaśniany, aby uzyskać efekt zakrycia danej powierzchni przez padający cień innego przedmiotu lub oświetlenia przez strumień światła. Trzy najbardziej popularne w grach komputerowych metody cieniowania to cieniowanie płaskie, Gourauda oraz Phonga. Cieniowanie płaskie polega na przyporządkowaniu każdemu wielokątowi jednego stopnia jasności. Cieniowanie Gourauda polega na przypisaniu wielokątowi jasności obliczonej przez uśrednienie wartości odpowiednich dla każdego wierzchołka. Ta metoda w odróżnieniu od poprzedniej zapewnia płynną zmianę stopnia jasności całego obiektu. Cieniowanie Phonga to metoda przyporządkowująca odpowiedni stopień jasności każdemu punktowi obiektu. Daje najlepsze efekty, wymaga jednak znacznych mocy obliczeniowych.

CLIP ART

Kolekcja komputerowych fotografii, rysunków, diagramów lub map. Każdy z takich obiektów może zostać z kolekcji wycięty (ang. clip - wycinać) i wklejony do tworzonego przez użytkownika dokumentu. Z clip artów można korzystać m.in. w popularnych programach Word i CorelDRAW.

CMOS

Podtrzymywana bateryjnie pamięć, która zachowuje istotne dane nawet po wyłączeniu peceta z prądu. Służy do przechowywania informacji o konfiguracji komputera, takich jak typ zamontowanych dysków twardych i ilość pamięci RAM. Dzięki CMOS BIOS komputera jest w stanie je odczytać i uruchomić peceta. CMOS pełni jeszcze jedną ważną funkcję - odlicza dni, godziny, minuty i sekundy (por. zegar czasu rzeczywistego). Ang. Complementary Metal-Oxide Semiconductor - struktura komplementarna metal-tlenek-półprzewodnik.

CMYK

Choć teoretycznie za pomocą zmieszania barw CMY można uzyskać kolor czarny, w praktyce otrzymuje się kolor z odcieniem brązowym. Aby obejść ten problem (w druku kolor czarny jest najważniejszy), rozbudowano model CMY o czwartą składową - czystą czarną barwę K (ang. black). W programach komputerowych barwy modelu CMYK opisywane są podobnie jak barwy RGB liczbami od 0 do 255 każda i oznaczają procentowe pokrycie piksela drukowanego na papierze. Programy graficzne obsługują nie tylko model RGB, ale także model CMYK (przydatny, gdy tworzone na monitorze obrazy przeznaczone są do druku - por. separacja kolorów). Model RGB stosuje się natomiast przy tworzeniu obrazów przeznaczonych do wyświetlania (np. witryny internetowe).

COM

Nazwa portu komunikacyjnego w pecetach używana przez BIOS i system operacyjny. W komputerze mogą być fizycznie zamontowane dwa porty COM - określane COM1, COM2, oraz dwa wirtualne - COM3 i COM4. Każdy z nich korzysta z innego adresu I/O, natomiast pary COM1-COM3 oraz COM2-COM4 mają takie same IRQ. Po to, aby nie trzeba było ręcznie ustawiać tych dwóch wartości, system operacyjny daje możliwość korzystania z tzw. COM-ów. Dzięki temu użytkownik podłączając do komputera mysz wskazuje w Windows czy w MS-DOS-ie, w którym COM-ie się ona znajduje - a system operacyjny robi za niego resztę. Ang. Communication Port - port komunikacyjny.

COMBO

Potoczna nazwa nagrywarki CD-RW odczytującej płyty DVD. Takie urządzenie spełnia jednocześnie funkcję napędu CD-ROM, nagrywarki CD-RW i napędu DVD-ROM. Ang. combine - utworzyć kombinację.

COMMODORE

Ośmiobitowy komputer popularny w latach osiemdziesiątych. Dane do niego wprowadzało się za pomocą magnetofonu kasetowego lub napędu dyskietek 5,25'', a obraz wyświetlało się na telewizorze lub na prymitywnym monitorze. Pierwsza wersja Commodorea miała 64 kilobajty pamięci RAM, następna dwa razy tyle - 128 kB (oznaczano je Commodore 64 i Commodore 128). Commodore był wykorzystywany głównie jako komputer do gier.

COMPACT FLASH

Najstarszy typ karty pamięci, wprowadzony do produkcji w 1994 r. Karta zasilana jest napięciem 3,3 lub 5 woltów i ma 50 pinów kontaktowych. Karta typu I ma wymiary 36,4x42,8x3,3 milimetra, bardziej pojemne moduły kart typu II są nieco grubsze. Karty CompactFlash charakteryzują się największą pojemnością (do 4 gigabajtów) i nadal pozostają najszybszym typem kart pamięci. Są one szeroko stosowane w komputerach przenośnych, osobistych organizerach elektronicznych (PDA) czy cyfrowych aparatach fotograficznych takich firm, jak: Canon, Nikon, Casio czy Olympus.

COOKIE

Plik tekstowy, który może zostać zapisany na dysk twardy internauty przez przeglądarkę stron [link widoczny dla zalogowanych] Ma on za zadanie wyeliminować powtarzanie pewnych czynności (np. nieustanne wypełnianie tego samego formularza na stronie WWW). Aby tak się jednak stało, odwiedzana witryna musi wykorzystywać cookies i w przeglądarce stron WWW musi być włączona opcja pozwalająca na ich zapisywanie. Cookie może zawierać informacje takie, jak: odwiedzane strony WWW na danej witrynie, daty wizyt użytkownika, wypełnione formularze, a nawet użyte hasła. Ponieważ przeglądarki stron WWW mają często błędy (bugi), sprawni krakerzy mogą to wykorzystać do przeglądania cookies znajdujących się na odległym dysku twardym (a więc i haseł). Ang. cookie - ciasteczko.

COPY PROTECTION

Technika zabezpieczania nośników danych z oprogramowaniem (obecnie głównie CD-ROM-ów), uniemożliwiająca wykonywanie ich kopii, co ma uchronić firmy przed stratami finansowymi wynikającymi z piractwa komputerowego. Nie jest łatwo stworzyć taki system zabezpieczenia, który nie zostałby w stosunkowo krótkim czasie złamany przez innego programistę. Trwa więc nieustanny wyścig - powstają i łamane są wciąż nowe zabezpieczenia. Sposoby ich obejścia są też często publikowane dla szerokiego grona odbiorców w internecie, co zresztą nie jest nielegalne, gdyż użytkownik programu ma prawo tworzenia kopii na własny użytek. Wprowadzanie zabezpieczeń copy protection oprócz swej ograniczonej skuteczności wiąże się z niedogodnością dla legalnych użytkowników oprogramowania, a także samych producentów. W momencie awarii oryginalnego nośnika użytkownik pozbawiony kopii zapasowej musi uzyskiwać ją od producenta. Alternatywą do copy protection jest wymaganie podania przed instalacją programu numeru seryjnego potwierdzającego nabycie go z legalnego źródła. Systemy copy protection szeroko stosowane są najchętniej jako zabezpieczenie w grach komputerowych. Ang. zabezpieczenie przed kopiowaniem.zastrzeżone.

CPU

CPU Jeden lub więcej procesorów zamontowanych na płycie głównej komputera. W przypadku komputera jedno procesorowego CPU oraz procesor oznaczają dokładnie to samo i częściej używa się tego drugiego terminu. Kiedy jednak na płycie głównej znajduje się więcej procesorów, to słowo CPU nabiera szerszego znaczenia - jest zbiorczym określeniem na nie wszystkie. Ang. Central Processing Unit - główna jednostka przetwarzania danych.

CRACK

Niewielkich rozmiarów program umożliwiający obejście zabezpieczenia w innej, większej aplikacji lub grze. Crack może na przykład usunąć konieczność obecności płyty instalacyjnej w napędzie CD-ROM lub włączyć pełną funkcjonalność programu shareware. Stosowanie cracków, których głównym źródłem jest internet, nie jest legalne. Ang. łamać.